درمان سل

علائم سل - سل

علائم سل (TB) می تواند متفاوت باشد، اما علائم یا علائم رایج عبارتند از:

• سرفه مداوم: اگر فردی بیش از سه هفته با مشکل سرفه مواجه شود و مخاط یا خون ظاهر شود، علائم سل را نشان می دهد.
• درد قفسه سینه: ناراحتی یا درد در قفسه سینه، به ویژه هنگام تنفس عمیق یا سرفه.
• تب و لرز: تب مداوم، اغلب همراه با لرز، که می آید و می رود.
• تعریق شبانه: عرق کردن زیاد در طول شب، حتی اگر اتاق گرم نباشد.
• خستگی: احساس خستگی بسیار و کم انرژی بودن.
• کاهش وزن: کاهش وزن ناخواسته، حتی بدون رژیم.
• از دست دادن اشتها: کاهش علاقه به غذا خوردن که منجر به کاهش وزن می شود.

علل سل (TB)

• باکتری سل: سل یا سل توسط باکتری به نام مایکوباکتریوم توبرکلوزیس ایجاد می شود. در درجه اول ریه ها را درگیر می کند اما می تواند به سایر قسمت های بدن نیز سرایت کند.
• انتقال هوابرد: هنگامی که فرد مبتلا سرفه، عطسه، خنده یا حتی صحبت می کند، سل از طریق هوا پخش می شود. این میکروب ها می توانند منجر به عفونت شوند.
• تماس نزدیک: گذراندن دوره های طولانی با فردی که مبتلا به سل فعال است، خطر ابتلا به آن را افزایش می دهد، به خصوص در مکان های شلوغ یا با تهویه ضعیف.
• سیستم ایمنی ضعیف: افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند (به دلیل شرایطی مانند HIV، دیابت یا سوء تغذیه) در برابر عفونت سل آسیب پذیرتر هستند.
• زندگی یا مسافرت در مناطق پرخطر: مناطق با نرخ بالای سل، از جمله بخش‌هایی از آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین، خطر ابتلا را افزایش می‌دهند.
• سوء مصرف مواد: سیگار کشیدن، مصرف بیش از حد الکل یا سوء مصرف مواد مخدر می تواند ریه ها و سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند و ابتلا به سل را آسان تر کند.
• وضعیت بد بهداشتی: افرادی که دسترسی محدودی به مراقبت‌های بهداشتی دارند ممکن است تشخیص و درمان زودهنگام را از دست بدهند و خطر ابتلا و گسترش سل را افزایش دهند.

انواع سل (TB)

بر اساس میزان فعال بودن عفونت، دو نوع اصلی سل وجود دارد:

1. سل نهفته: در سل نهفته، باکتری سل در بدن وجود دارد اما در حالت غیرفعال است. این نشان می دهد که بیماران احساس بیماری نمی کنند، علائمی ندارند و نمی توانند سل را به دیگران سرایت کنند.

2. سل فعال: در سل فعال، باکتری ها فعال و در حال تکثیر هستند که باعث بروز علائم می شود. افراد مبتلا به سل فعال می توانند باکتری را از طریق هوا به دیگران منتقل کنند.

درمان سل (TB) بر اساس مکان در بدن:

1. سل ریوی: سل ریوی نوعی سل است که ریه ها را درگیر می کند. علائمی مانند سرفه طولانی مدت، درد قفسه سینه و گاهی اوقات سرفه خونی ایجاد می کند. این شکل از سل مسری است و در هنگام سرفه یا عطسه فرد مبتلا می تواند از طریق هوا به دیگران سرایت کند.

2. سل خارج ریوی: سل خارج ریوی نوعی سل است که بخش‌هایی از بدن غیر از ریه‌ها مانند غدد لنفاوی، کلیه‌ها، استخوان‌ها یا مغز را درگیر می‌کند. معمولاً مانند سل ریوی از طریق هوا پخش نمی شود، اما بسته به ناحیه آسیب دیده می تواند علائم جدی ایجاد کند.

درمان سل مقاوم به دارو (TB)

1. سل مقاوم به چند دارو (MDR-TB): سل مقاوم به چند دارو (MDR-TB) نوعی سل است که در آن باکتری به دو داروی اصلی مورد استفاده برای درمان سل یعنی ایزونیازید و ریفامپین پاسخ نمی دهد. این امر درمان را سخت‌تر می‌کند و به داروهای قوی‌تر و گران‌تر نیاز دارد. اگر درمان به درستی دنبال نشود یا باکتری ها به مرور زمان مقاوم شوند، MDR-TB می تواند ایجاد شود.

2. سل بسیار مقاوم به دارو (XDR-TB): سل بسیار مقاوم به دارو (XDR-TB) شکل شدید سل است که به اکثر داروهای سل، از جمله داروهای خط دوم، پاسخ نمی دهد. درمان آن سخت تر است و نیاز به مراقبت های تخصصی دارد. XDR-TB نادر است اما می تواند تهدید کننده زندگی باشد.

روشهای درمان: درمان سل معمولاً شامل دوره ای از داروهای ضد میکروبی است که برای مدتی مصرف می شود. داروهایی که اغلب مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از پیرازین آمید، ریفامپین، اتامبوتول و ایزونیازید. پیگیری کل دوره آنتی بیوتیک برای جلوگیری از ظهور گونه های مقاوم سل (TB) و تضمین درمان موثر ضروری است. علاوه بر این، تکنیک های مراقبت حمایتی، از جمله رژیم غذایی سالم، آرامش و بهداشت، می تواند به کنترل علائم سل و کمک به بهبودی کمک کند.

قبل از درمان سل:

1. تشخیص: اگر فردی علائم سل یا سل را داشته باشد، پزشک معمولا آزمایشاتی مانند عکس برداری با اشعه ایکس قفسه سینه، آزمایش پوست یا خون و آزمایش خلط (آزمایش مخاط از ریه ها) انجام می دهد تا تأیید کند که آیا شما مبتلا به سل هستید یا خیر.

2. شناسایی نوع سل: دو نوع اصلی وجود دارد: سل نهفته (غیر فعال و غیر مسری) و سل فعال (عفونی و نیاز به درمان فوری). این به پزشک کمک می کند تا درمان مناسب را انتخاب کند.

3. برنامه ریزی درمان: پزشک شما با تهیه یک برنامه درمانی بر اساس نوع سل، وضعیت سلامتی و مقاومت باکتری سل در برابر برخی داروها شروع می کند.

4. آماده سازی دارو و شیوه زندگی: به بیمار در مورد داروهایی که باید مصرف کند، عوارض جانبی احتمالی و اهمیت مصرف منظم آنها گفته می شود. همچنین ممکن است پزشک در مورد اجتناب از الکل و حفظ یک رژیم غذایی سالم برای حمایت از بهبودی توصیه کند.

در طول درمان سل:

1. مصرف آنتی بیوتیک: درمان سل معمولاً شامل ترکیبی از چهار آنتی بیوتیک اصلی است: ایزونیازید، ریفامپین، اتامبوتول و پیرازینامید. این داروها به مدت 6 تا 9 ماه مصرف می شوند.

2. دوزهای روزانه: شما داروها را روزانه یا طبق دستور مصرف خواهید کرد. ضروری است که هر دوز را به موقع بدون از دست دادن هر دوز مصرف کنید، حتی اگر احساس بهتری داشته باشید.

3. معاینات منظم: پزشک برای بررسی پیشرفت شما، نظارت بر عوارض جانبی و تنظیم داروها در صورت نیاز، ویزیت های منظم را برنامه ریزی می کند. آزمایش خون و سایر آزمایشات ممکن است برای اطمینان از سلامت کبد و سایر اندام ها انجام شود.

4. مدیریت عوارض جانبی: برخی از افراد ممکن است عوارض جانبی مانند حالت تهوع، درد مفاصل یا تغییر در بینایی را تجربه کنند. اگر متوجه علائم غیرعادی شدید، به پزشک خود اطلاع دهید که ممکن است درمان را تنظیم کند.

پس از درمان سل:

1. تکمیل دوره: بسیار مهم است که کل دوره دارو را به پایان برسانید، حتی اگر قبل از پایان آن احساس بهتری داشته باشید. توقف زودهنگام می تواند باعث بازگشت عفونت شود و می تواند باکتری ها را در برابر درمان مقاوم کند.

2. تست های بعدی: پس از تکمیل درمان، پزشک آزمایش‌های بعدی را انجام می‌دهد تا تأیید کند که عفونت از بین رفته و ریه‌های شما پاک شده است.

3. مراقب علائم باشید: پس از درمان، به علائمی که ممکن است عود کند توجه کنید. سل در برخی موارد ممکن است عود کند، بنابراین در صورت بروز مجدد علائم، مراجعه به پزشک ضروری است.

4. پیشگیری از عفونت های آینده: بهداشت را رعایت کنید، از تماس نزدیک با افرادی که مبتلا به سل فعال هستند اجتناب کنید و با تغذیه سالم، ورزش، و اجتناب از سیگار کشیدن و الکل زیاد، سیستم ایمنی خود را قوی نگه دارید.