Fıtık ameliyatı

Fıtıklar, organların veya dokuların karın duvarındaki zayıflamış bir alandan dışarı çıktığına işaret eden spesifik semptomlarla kendini gösterir. İşte fıtıklarla ilişkili beş temel semptom:

1. Görünür Çıkıntı: En dikkat çekici belirtilerden biri, özellikle ayakta dururken, öksürürken veya ıkınırken cilt altında gözle görülür bir şişlik veya yumru oluşmasıdır. Bu çıkıntı, organların, çoğunlukla da bağırsağın, zayıflamış karın duvarından dışarı çıkmasını temsil eder.
2. Ağrı veya Rahatsızlık: Fıtığı olan kişiler sıklıkla şişkinliğin olduğu yerde ağrı veya rahatsızlık hissederler. Bu his, karın kaslarını zorlayan aktiviteler sırasında yoğunlaşan hafif bir ağrıdan keskin bir ağrıya kadar değişebilir.
3. Ağırlık Hissi: Bazı insanlar, özellikle ayakta dururken veya ağır nesneleri kaldırırken, karın bölgesinde genel bir ağırlık veya baskı hissi bildirmektedir. Bu his, fıtıklaşmış dokunun çevredeki kaslara ek stres yüklemesine atfedilir.
4. Yanma veya guruldama hissi: Fıtıklar şişkinlik bölgesinde yanma veya guruldama hissine neden olabilir. Bu, mide asidinin veya bağırsak içeriğinin fıtıklı bölgeden geçmesinin bir sonucu olabilir.
5. Yutma Zorluğu veya Hazımsızlık: Midenin üst kısmında meydana gelen hiatal hernilerde semptomlar yutma güçlüğü, hazımsızlık veya mide yanmasını içerebilir. Bu tip fıtıklar mide asidinin yemek borusuna kaçmasına neden olabilir.

Fıtık Ameliyatı Neden Gereklidir?

Fıtık ameliyatı sıklıkla fıtıktan kaynaklanan komplikasyonları önlemek ve tedavi etmek için yapılır. Bu bölümde, fıtık ameliyatı yapmanın beş önemli nedenini ele alacağız:  

• Boğulmayı Önleyin: Boğulmuş bir fıtık, sıkışmış dokuyu kan akışından mahrum bırakır ve bu da ciddi bir tehlike oluşturur. Bu nedenle, bu yaşamı tehdit eden durumdan kaçınmak için dokuyu yeniden konumlandırmak amacıyla fıtık ameliyatı yapılır.  
• Ağrı ve Rahatsızlığın Giderilmesi: Fıtıklardan, özellikle aktivitelerde sık sık ağrı ve rahatsızlık ortaya çıkabilir. Ameliyat bu ağrıyı düzeltir ve hastanın yaşam kalitesini iyileştirir.  
• Tıkanıklığın Önlenmesi: Bazı durumlarda fıtık bağırsağı tıkayabilir, yani bağırsaklar tıkanabilir. Ameliyat bu potansiyel olarak tehlikeli komplikasyonu önleyebilir.  
• Zayıf Bölgenin Onarılması: Fıtık ameliyatı, kas duvarındaki zayıflamış bölgenin onarılmasına ve dokunun dışarı çıkmasına neden olarak fıtığın tekrarlamasını önlemeye yardımcı olur.  
• Yaşam Kalitesinin İyileştirilmesi: Fıtık onarımı, fıtık nedeniyle oluşan ağrıyı ve ciddi komplikasyonların endişesini ortadan kaldırarak, fıtık hastası olanların yaşam kalitesini büyük ölçüde artırır.

Fıtık Ameliyatı Çeşitleri

Fıtık ameliyatı türleri, fıtığın türüne, konumuna, ciddiyetine ve kişinin sağlığına göre farklılık gösterebilir. Bunlar, gerçekleştirilen bazı yaygın ameliyat türleridir:  

1. Herniorafi (Açık Fıtık Onarımı): Geleneksel cerrahi yöntem, fıtık bölgesinde tek bir büyük kesi yapar. Bu prosedür, çıkıntılı dokuyu geriye iter ve zayıflamış kas duvarını genellikle ek destek için ağ ile güçlendirilmiş dikişlerle onarır. 
2. Laparoskopik Fıtık Onarımı: Karında bir veya iki küçük kesi açılarak fıtığı onarmak ve karın duvarı ağını güçlendirmek için laparoskop ve cerrahi aletlerin yerleştirilmesini içeren minimal invaziv bir cerrahi. Daha küçük yara izi, daha az ağrı ve normal aktivitelere daha hızlı dönüş bazı avantajlardır.  
3. Robotik Fıtık Onarımı: Konvansiyonel laparoskopik cerrahiye göre daha fazla hassasiyet ve esneklik için cerrahın kontrolünde robotik bir sistem kullanılarak yapılan, komplike hernioplastilerde avantaj sağlayan bir diğer minimal invaziv yöntemdir.

Fıtık Ameliyatı ile Tedavi Edilen Durumlar

Fıtık ameliyatı endikasyonları arasında zayıflamış kas veya dokular yoluyla dışarı çıkmış organlar veya dokular yer alır. Bu, fıtıklarla ilgili bazı durumları ele almak için özel bir prosedürdür:

• Kasık fıtığı: Çoğunlukla kasıkta. Karın içeriği kasıktan inguinal kanala doğru itilir. Ameliyat kasık duvarını sabitler.
• Femoral Fıtık: Uylukta, kasık altında, karın çıkıntılı. Ameliyatla femoral kanal onarılır.
• Göbek fıtığı: Göbek deliği (umbilicus) hakkında. Göbek çevresinde cerrahi onarımlar.
• Hiatal Fıtık: Mide diyaframdan göğüs boşluğuna doğru çıkıntı yapar. Ameliyat diyafram açıklığını ve mide pozisyonunu onarır.
• Ameliyat sonrası kesi yerinde oluşan fıtık: Geçmiş ameliyat yerleri ve dışarı çıkan karın içerikleri. Ameliyat kesi yerini onarır.
• Epigastrik Fıtık: Karnın üst kısmında oluşan bu fıtık, dışarı doğru çıkan yağ dokusundan oluşur ve cerrahi olarak onarılır.
• Spigelian Fıtığı: Bu, rektus abdominis kasının kenarı boyunca daha nadir görülen bir türdür. Ameliyat karın duvarını onarır.

Fıtık Ameliyatının Faydaları

Fıtık ameliyatının faydaları arasında çok sayıda ve çeşitlilikte hayat kurtarma ve yaşam kalitesini iyileştirme yer alır. Özeti şu şekildedir:

• Ameliyat genellikle kronik ağrıyı hafifletebilir veya ortadan kaldırabilir ve normal günlük aktivitelere dönüşe olanak sağlar.
• Ameliyat yapılmazsa fıtık boğularak daha iyi kan dolaşımını engelleyebilir ve bu durum potansiyel olarak yaşamı tehdit edici olabilir.
• Başka bir yol da fıtığın bağırsakları keserek bağırsağı tıkamasıdır. Bu nedenle, ameliyat bu durumdan kaynaklanan şiddetli ağrıyı önler ve acil cerrahi müdahale gerektirebilir.
• Fıtık ameliyatı, hastalara ağrıyı azaltarak komplikasyonları önleyecek ve günlük aktivitelere taze bir enerjiyle dönmelerini sağlayacak kadar kaliteli bir yaşam sağlamıştır.
• Karın duvarındaki müdahale onarılır ve daha fazla tekrarlama önlenir. Onarımda sıklıkla Mesh kullanılır.
• Fıtığın düzeltilmesiyle diğer komplikasyonların riski azalır. 
• Laparoskopik ve robotik teknikler, geleneksel açık cerrahiye göre daha küçük kesiler, daha az ağrı ve daha hızlı iyileşme sağlar.
• Fıtık onarımlarında cerrahi yama kullanımı ile fıtığın tekrarlama olasılığı önemli ölçüde azaltılmaktadır.
• Fiziksel aktiviteleri kısıtlarlar. Ameliyat o bölgeyi onarır ve böylece daha iyi bir işlevsellik kazandırır. 
• Fıtığın onarılmasıyla birlikte, fıtığa bağlı diğer sağlık sorunlarının ortaya çıkma riski de azalır.

Risk ve Komplikasyon

Fıtık ameliyatının güvenli ve etkili olması amaçlanmış olsa da, ameliyat söz konusu olduğunda her zaman riskler ve komplikasyonlar vardır. Riskler ve komplikasyonların listesi şu şekildedir:

Risk faktörleri:

• enfeksiyon: Kesi yerinde veya karın içinde enfeksiyon oluşma ihtimali olabilir.
• Kanama: Ameliyat sırasında veya sonrasında aşırı kanama görülebilir.
• Anesteziye Alerjiniz Varsa: Anesteziye karşı alerjik reaksiyon hafiften çok şiddetliye kadar değişebilir.
• Kan pıhtıları: Bir hastada risk faktörlerine bağlı olarak DVT (Derin Ven Trombozu) veya PE (Akciğer Embolisi) gelişebilir.

Risk faktörleri arasında obezite, sigara kullanımı, diyabet, kronik öksürük, geçirilmiş cerrahi operasyonlar, yaşlılık ve herhangi bir bağ dokusu bozukluğu yer alır.

Komplikasyonlar:

• Tekrarlama: Fıtık, bazı tiplere veya cerrahi tekniklere bağlı olarak tekrarlayabilir.
• Sinir hasarı: Ameliyat bölgesinde sinir yaralanması olduğunda kronik ağrı veya uyuşukluk meydana gelir. 
• Mesh ile İlişkili Komplikasyonlar: Mesh kullanımına bağlı komplikasyonlar arasında enfeksiyon, göçme, büzülme, ağrı, rahatsızlık ve skar dokusu oluşumu yer alabilir. 
• Seroma veya Hematom: Ameliyat bölgesinde seroma (sıvı birikimi) veya hematom (kan birikimi) olabilir. 
• Bağırsak Tıkanıklığı: Cerrahi olarak bundan kaçınmak gerekirken, çok nadir durumlarda skar dokusu oluşumuna bağlı olarak bağırsak tıkanıklığına yol açabilir. 
• Skrotum Şişmesi (Kasık Fıtığı Onarımında): Kasık fıtığının onarımı, skrotumun şişmesine veya morarmasına neden olabilir.
• Kronik ağrı: Bazı hastalar, başarılı bir fıtık onarımından sonra bile, fıtık ameliyatından sonra kronik ağrı yaşadıklarını bildirmektedir. 
• Bitişik Yapılarda Hasar: Ancak çok nadir olarak işlem sırasında çevre organlarda hasar meydana gelebilir.

Fıtık tedavisi tipik olarak zayıflamış karın duvarını onarmak ve semptomları hafifletmek için cerrahi müdahaleyi içerir. Burada beş temel noktada tedavi prosedürüne genel bir bakış sunulmaktadır:

1. Tıbbi Değerlendirme: Bir fıtık şüphesi üzerine, bir sağlık uzmanı, tanıyı doğrulamak, fıtığın boyutunu ve türünü değerlendirmek ve uygun tedaviyi planlamak için ultrason veya BT taramaları gibi görüntüleme testlerini içerebilecek kapsamlı bir muayene yapar.

2. Dikkatli Bekleme veya Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Bazı durumlarda, özellikle belirgin semptomlara neden olmayan daha küçük fıtıklarda, dikkatli bir bekleme yaklaşımı önerilebilir. Ancak kilo kontrolü ve fıtığı alevlendirecek aktivitelerden kaçınmak gibi yaşam tarzı değişiklikleri önerilebilir.

3. Anestezi: Anestezi, ameliyatın türüne ve hastanın sağlığı gibi diğer bazı faktörlere bağlı olarak düzenlenebilir. Anestezi genel, bölgesel veya sedasyonlu lokal olabilir. 

4. Fıtığa Erişim:

• Fıtık Cerrahisi (Fıtık Tedavisi): En yaygın ve etkili tedavi fıtığın cerrahi onarımıdır. Bu, geleneksel açık cerrahi veya laparoskopik fıtık onarımı gibi minimal invaziv tekniklerle yapılabilir. Ameliyat sırasında çıkıntı yapan doku tekrar yerine itilir ve zayıflayan bölge dikişlerle veya yama ile güçlendirilerek tekrarın önlenmesi sağlanır.

• Açık Fıtık Onarımı: Açık ameliyatta fıtık bölgesinin hemen üzerinden daha büyük bir kesi yapılır. Bazı kompleks fıtıklarda veya laparoskopik onarımın uygun olmadığı durumlarda bu yaklaşım tercih edilebilir.

• Laparoskopik Fıtık Onarımı: Daha az invaziv bir seçenek olan laparoskopik cerrahi, daha küçük kesilerin yapılmasını ve görselleştirme için bir kameranın (laparoskop) kullanılmasını içerir. Bu yaklaşım genellikle açık cerrahiye kıyasla daha hızlı iyileşme, ameliyat sonrası ağrının azalması ve hastanede kalış süresinin daha kısa olmasıyla sonuçlanır.

5. Fıtık Onarımı: Cerrah karındaki fıtıklaşmış dokuyu belirler ve orijinal pozisyonuna geri döndürür. Daha sonra karın duvarı destek için cerrahi ağ uygulanarak ve yaralar dikişlerle kapatılarak yeniden yapılandırılır ve güçlendirilir. 

6. Kesilerin Kapatılması: Duruma göre kesiler dikiş veya zımba ile kapatılır veya cerrahi yapıştırıcı sürülerek pansuman yapılır. 

Ameliyat sonrası bakım:

Ameliyat sonrası bakım, bir fıtık ameliyatından sonra hastanın sorunsuz bir şekilde iyileşmesi için son derece önemlidir. İşte ne beklemeniz gerektiği ve uygun iyileşmeye nasıl yardımcı olabileceğiniz hakkında tüm ayrıntılar:  

• Ağrı kesici ilaçların talimatlarını harfiyen uygulayın. Rahatlama için buz uygulayın. 
• Yaranın hijyenini koruyun. Temiz tutun ve enfeksiyon belirtilerini gözlemleyin.
• Birkaç hafta boyunca aktivitelerinizi ve ağırlık kaldırmayı sınırlayın ve giderek daha fazla egzersiz yapın. 
• Beslenmenize ve içtiğiniz suya ekstra lif katarak bağırsak hareketlerinizi sağlayın.
• Yumuşak gıdalarla başlayın; kademeli olarak normal beslenmeye geri dönün. 
• Bol sıvı tüketin ve takip randevularınıza gidin. 
• Dar giysilerden kaçının, bol dinlenin ve sigarayı bırakın. 
• Enfeksiyon, kanama, ağrıda artış, ateş, mide bulantısı, fıtığın tekrarlaması veya idrar yapmada zorluk gibi herhangi bir olumsuz belirti yaşarsanız doktorunuza bildirin.